Pierwsze skojarzenie ze słowem „pizza” to oczywiście Włochy. Pyszne i lubiane danie jest jednym z najpopularniejszych na świecie, a wraz z włoską pastą stanowi prawdziwą wizytówkę tego kraju. Mimo, że pizza jest tak niesamowicie popularna, niewiele osób zna historię pizzy włoskiej.
Skąd wzięła się popularność włoskiej pizzy?
Najstarsza wzmianka o pizzy pojawiła się w pewnym włoskim dokumencie już w X wieku, a dokładnie w 997 roku. Sama nazwa pochodzi od łacińskiego słowa „picea”, które oznacza placek powstały z wody, mąki i drożdży. Kolejne wzmianki o historii pizzy włoskiej pochodzą z XVI wieku, gdy w Neapolu nazwę pizzy otrzymał płaski chleb wypiekany na kamieniu. W XVII wieku mianem pizzy określano wypiek przyprawiony bazylią i serem oraz placek z rybą. Bardziej przypominał on dzisiejszą foccacię niż pizzę. Początkowo nic nie wskazywało na tak zawrotną karierę włoskiej pizzy. Placek stanowił prosty, łatwy w przygotowaniu i tani posiłek, którym żywiła się przede wszystkim biedota.
Przełom, który na zawsze zmienił historię pizzy włoskiej nastąpił w XVII wieku, gdy wraz z odkryciami Kolumba, do Europy zostały sprowadzone pomidory. To przygotowywany z nich sos sprawił, że posiłek jedzony wcześniej przez ubogich neapolitańczyków pokochały wyższe warstwy społeczne, a następnie cały świat. Za ojca nowoczesnej pizzy uważa się Raffaele Esposito, szefa kuchni i właściciela dziewiętnastowiecznej tawerny serwującej pizzę w Neapolu. Ponieważ był on uważany za najważniejszego producenta pizzy w Neapolu, został poproszony o przygotowanie posiłku dla królowej Małgorzaty Sabaudzkiej podczas jej podróży po Włoszech.
Raffaele Esposito przygotował pizzę według własnego uznania, a jedna z nich została stworzona specjalnie dla królowej Margherity i była połączeniem pomidorów, sera mozzarella i bazylii, których kolory symbolizowały nową włoską flagę. Królowa nigdy wcześniej nie jadła pizzy, a smak nowego dania zachwycił ją. Zaproponowała więc, aby kucharz promował pizzę jej imieniem, stad też wzięła się nazwa potrawy – pizza margherita. To wydarzenie sprawiło, że pizza stała się prawdziwym hitem kulinarnym. Moda zapoczątkowana przed wiekami trwa do dziś, a pizza margherita to prawdziwa królowa wśród pizzy. Mimo, że jest to tak popularne danie, geneza jego powstania jest dużo mniej znana.
Co ciekawe w historii pizzy włoskiej, jej popularność nie objęła od razu całego kraju, a jedynie południową część. Za to pod koniec XIX wieku pizza stała się bardzo popularna w Stanach Zjednoczonych. Wszystko to za sprawą włoskich imigrantów, którzy jako wyruszyli za ocean w poszukiwaniu lepszego życia. Dotyczyło to przede wszystkich miast takich jak: Chicago, Nowy Jork, Philadelphia, San Francisco, ponieważ mieszkało tam najwięcej Włochów. Początkowo placek nie wyszedł poza granice włoskich dzielnic w USA, jednak z czasem polubili ją także Amerykanie. W północnej części Włoch pizza stała się popularnym daniem dopiero po II wojnie światowej, za sprawą robotników z południa, których potomkowie do dziś wypiekają pizzę wykorzystując kamień do pizzy.
Włoska pizza dziś
Kuchnia włoska jest jednym z najbardziej popularnych, jeśli nie najpopularniejszym rodzajem kuchni – przede wszystkim w Europie, ale również w skali całego świata. Jej główną cechą charakterystyczną, a zarazem niekwestionowaną zaletą, jest bazowanie na świeżych, sezonowych produktach, odznaczających się dzięki temu niepowtarzalnymi walorami smakowymi. Wśród nich zdecydowanie królują liczne gatunki warzyw, a przede wszystkim soczyste pomidory, cebula, papryka, cukinia czy bakłażan. Ich dopełnienie stanowią setki rodzajów wędlin, serów, ryby oraz owoce morza, będące istotną częścią kulinarnych tradycji w zasadzie w większości krajów znajdujących się nad basenem Morza Śródziemnego. Fundamentalnym składnikiem jest ponadto wysokiej jakości oliwa z oliwek, którą dodaje się niemal do wszystkich podstawowych dań kuchni włoskiej, aby wydobyć z nich niespotykane nigdzie indziej bogactwo smaków. Nie należy również zapominać o aromatycznych ziołach, na czele z bazylią i oregano, będących przysłowiową „kropką nad i”, czyli perfekcyjnym wykończeniem nadającym potrawie ostateczny charakter.
Wiele osób uważa, iż kluczowa w kontekście fenomenu kuchni włoskiej jest jej prostota. Większość tradycyjnych potraw przygotowywana jest bowiem z podobnych składników. Wbrew pozorom stopień trudności przygotowania włoskich dań jest dość wysoki a potrawy te wymagają czasochłonnego przygotowania. Przygotowanie makaronów (a właściwie past), pizzy, risotto, przystawki, a nawet deserów wymagają odpowiedniej praktyki, która pozwala cieszyć się smakami prosto z południa Europy.
Zestaw Pizzaiolo: Kamień do Pizzy, Łopatka i Talerz Łupkowy
Dziś pizzę znają wszyscy. To prawdziwy fenomen, danie narodowe i duma Włochów. Oczywiście przez lata danie ulegało licznym modyfikacjom, jednak wciąż zachowana została receptura oryginalnej pizzy neapolitańskiej. Powstało mnóstwo rodzajów pizzy, bo inwencja kucharzy nie zna granic. Tym sposobem w 1962 roku powstała pizza hawajska, wymyślona w Kanadzie przez kucharza greckiego pochodzenia. Dla Włochów takie eksperymenty to niemal profanacja, dlatego mocno strzegą tradycyjnych receptur i sceptycznie podchodzą do udziwnień. Włoska pizza zazwyczaj posiada maksymalnie 3 dodatki, nie podaje się jej z sosami, ewentualnie z oliwą. Każdy kto chociaż raz jadł prawdziwą, włoską pizzę musi przyznać Włochom rację – mimo niewielu składników smakuje wyjątkowo.
Oczywiście, najlepsza pizza to ta jedzona włoskiej restauracji podczas wakacji. Jednak aby cieszyć się jej doskonałym smakiem, wcale nie trzeba podróżować na południe Europy. Pizzę z łatwością zamówimy w wielu restauracjach, z dostawą lub sami przygotujemy pyszny posiłek w domu. Cała tajemnica pizzy tkwi w doskonałym cieście oraz świeżych pomidorach. Inne dodatki to już kwestia naszej wyobraźni.
Pizza to dziś prawdziwy symbol włoskiej kultury, który pojawia się w filmach, książkach oraz przewodnikach po Włoszech. Podróżując po tym kraju można zapisać się na warsztaty kulinarne i przygotować swój placek pod okiem doświadczonego kucharza, a następnie przenieść odrobinę Włoch do własnej kuchni. Co ciekawe, historia fenomenu włoskiej pizzy trwa nadal i wciąż zapisuje swoje karty w historii. Zapewne niewiele osób wie o tym, że w 2017 r. pizza neapolitańska została wpisana na prestiżową listę dziedzictwa kulturowego UNESCO.
Jak upiec pizzę w domowych warunkach?
Wydawać by się mogło, że skoro zasady dotyczące przygotowywania prawdziwej, włoskiej pizzy sprowadzają się do wypiekania jej w dużym, przystosowanym do tego piecu, po wcześniejszym własnoręcznym wyrobieniu ciasta zgodnie z odpowiednio do tego dostosowaną techniką, dokonanie tej sztuki w zaciszu własnego domu jest dla zwykłego człowieka nieosiągalne. Przeszkodę może stanowić także pozyskanie wysokiej jakości składników, co rodzi obawy o potencjalne walory smakowe dania.
Wbrew pozorom istnieje jednak metoda, dzięki której możliwe jest przyrządzenie w warunkach domowych pizzy, która w zasadzie nie odbiega znacznie od tradycyjnych pierwowzorów wywodzących się z południa Europy. Najlepszym do tego narzędziem będzie kamień do pizzy, który można zamówić w naszym sklepie. Jeżeli chodzi natomiast o kwestię składników, warto zaopatrywać się w delikatesach zajmujących się sprzedażą produktów sprowadzanych prosto z Włoch, lub odwiedzać większe supermarkety, w których zazwyczaj można znaleźć szeroką gamę towarów od sprawdzonych, certyfikowanych producentów.
Pozostaje więc odpowiedzieć na najważniejsze pytanie – jak piec pizzę na kamieniu? Pieczenie pizzy na kamieniu we własnym domu jest zadaniem, któremu sprosta właściwie każda osoba, nawet w małym stopniu doświadczona w dziedzinie gastronomii. Ciasto, które posłuży za spód pizzy, powinno być oczywiście wyrabiane ręcznie, jednak w razie potrzeby można posiłkować się robotem planetarnym bądź ręcznym (koniecznie za pomocą dedykowanej końcówki do wyrabiania). Po wyrobieniu ciasto należy odstawić do wyrośnięcia, a następnie uformować palcami okrągły placek.
W jakiej temperaturze piec pizzę? Powinna być ona oczywiście jak najwyższa, co z reguły w przypadku większości domowych piekarników oznacza 250 stopni Celsjusza. W tak nastawionym sprzęcie należy nagrzać kamień, jednocześnie kończąc przygotowywanie pizzy poprzez ułożenie na niej wybranych dodatków. Gdy kamień się nagrzeje, gotową pizzę wystarczy zsunąć na umieszczony w piekarniku kamień i piec przez około 2-5 minut. W zależności od urządzenia czas ten może delikatnie się różnić, dlatego należy pamiętać o stałym kontrolowaniu stopnia wypieczenia ciasta.
Zestaw Pizzaiolo: Kamień do Pizzy, Łopatka i Talerz Łupkowy
Dlaczego pizza w piekarniku – aspekty techniczne
Cały sekret pizzy wypiekanej na kamieniu tkwi w jego dwóch cechach:
- zdolności do magazynowania ciepła (oraz powolnego oddawania go) – dzięki temu efekt jest bardzo zbliżony do tego osiąganego przy użyciu mocno nagrzanych pieców
- charakterystycznej, porowatej powierzchni kamienia – pozwala ona na wchłonięcie wilgoci z ciasta i uzyskanie chrupkiego, a zarazem delikatnego wypieku
Wybierając kamień, który będzie służył do wypieku domowej pizzy, warto zdecydować się na kamień granitowy do pizzy. Kamień ten jest zdecydowanie łatwiejszy w utrzymaniu czystości. Kamień granitowy wygrywa pod względem czasu trzymania ciepła, na jednym podgrzaniu kamienia upieczemy wiele placków.
